Trong văn hóa dân gian Trung Quốc, cương thi thường được mô tả là một xác chết biết đi và người duy nhất có thể trị được các cương thi chính là các đạo sĩ.
Theo như truyền thuyết kể lại, ban ngày những cương thi này sẽ nằm trong quan tài hoặc ẩn nấp trong những hang động tăm tối, ban đêm mới ra ngoài kiếm ăn.
Tại sao xác chết lại biến thành cương thi?
Văn hóa Trung Quốc cổ đại cho rằng khi một ai đó chết với oán khí cao thì khí sẽ bị nghẹn lại ở cổ họng, những người này sẽ không thể đi đầu thai mà sẽ trở thành các cương thi. Cương thi có đến 18 loại và được chia làm 6 cấp độ khác nhau.
Ở cấp độ thấp nhất cương thi sẽ thuộc loại bạch cương thi. Sở dĩ có tên này vì tóc và lông của chúng đều có màu trắng. Đặc điểm của loại cương thi này chính là chúng cực kỳ yếu ớt và sợ hầu hết mọi thứ. Thậm chí chúng sợ cả chó, gà, lửa, nước, …hoạt động của chúng cũng rất chậm.
Sau nhiều năm nằm vùng hút máu trâu bò cừu… Bạch cương thi sẽ bắt đầu biến đổi. Tóc của chúng chuyển sang màu đen. Lúc này chúng không còn sợ chó nữa nhưng vẫn khá chậm , sợ ánh mặt trời và lửa. Tuy nhiên những Hắc cương thi có thể tấn công con người bất ngờ trong khi họ ngủ. Đây là giai đoạn thứ 2 tiến hóa của cương thi.
Sau hàng chục năm hút máu thì Hắc cương thi mới có khả năng chuyển thành các Cương thi nhảy mà chúng ta nhìn thấy trên phim ảnh. Điều này có vẻ hơi khác một chút so với phim vì thời gian trở thành cương thi nhảy lâu hơn chúng ta nghĩ, còn trên phim cứ cương thi thì hầu hết là đều biết nhảy. Lúc này chúng không còn sợ lửa, mặt trời hay chó nữa nhưng lại sợ Mèo.
Ở giai đoạn thứ 4, các cương thi nhảy sẽ tiến hóa thành cương thi bay. Thời gian này mất đến hàng trăm nămuống máu mới có thể đạt được.
Lúc này chúng sẽ có thể di chuyển rất nhanh, trèo cây thoăn thoắt, bay qua bay lại và đặc biệt là có thể hút tinh khí của con người và động vật nhanh chóng mà không để lại dấu vết gì. Chúng cũng có sức mạnh vô song mà con người khó mà địch nổi.
Ở giai đoạn thứ 5, cương thi bay sẽ chuyển hóa thành Hạn Bạc. Thời gian này mất đến hàng ngàn năm. Ở level này cương thì có thể biến thành bất cứ hình dạng nào mà nó thích, có thể là nam hay nữ và đặc biệt là chúng bắt đầu nhớ lại ký ức quả bản thân trong quá khứ từ một kiếp cho đến nhiều kiếp.
Hạn Bạc thường mang hình dáng là những cô gái xinh đẹp, không còn xấu xí như cương thi nhảy đâu. Pháp lực của Hạn Bạc vô cùng lớn. Nó có khả năng tạo ra hạn hán cho bất cứ nơi nào nó đến.
Ở giai đoạn cuối cùng Hạn Bạc sẽ chuyển hóa thành Cương thi tinh và mất hàng trăm nghìn năm để làm được điều này. Lúc này thì trông các cương thi không khác gì người bình thường.
Chúng có sức mạnh vô hạn và có thể gây họa loạn cho cả 1 vùng đất. Khi đó chúng gần như không thể bị tiêu diệt bởi con người. Cương thi tinh sở hữu tà thuật và khả năng biến hình, nên gần như không thể phân biệt chúng với một người bình thường.
Làm thế nào để tiêu diệt một cương thi?
Theo phái Mao Sơn (Maoshan) thì sẽ sử dụng một loài bùa chú là "Mao Sơn Khu Tà Phù" để dán lên trên trán cương thi, sẽ làm cương thi trở nên bất động. Khi các đạo sĩ Mao Sơn phát hiện sớm thì có thể dùng mực Chu Sa hòa với máu gà, dùng sợi chỉ, bắn mực xung quanh quan tài để kiềm hãm cương thi thoát ra. Nếu cương thi hút được khí dương thì phải dùng miệng để hút khí ra khỏi miệng cương thi.
Nếu muốn diệt cương thi hãy dùng pháp kiếm để đâm vào tim. Khi phát hiện xác cương thi, cách đơn giản nhất chỉ có là hỏa táng. Các đạo sĩ Mao Sơn ngày trước thường biến xác chết thành cương thi sau đó dùng bùa chú để dẫn dắt cương thi trở về quê quán theo ý của người nhà. Họ thường đi vào ban đêm, tránh để người dân nhìn thấy sẽ mất linh nghiệm. Muốn làm điều này họ phải có một Pháp Đăng dẫn đường. Nếu ngọn nến tắt thì cương thi ngừng chuyển động.
Trường hợp khi bị cương thi cắn, lập tức sử dụng gạo nếp sống đắp lên vết thương, vì gạo nếp có thể khử độc cương thi. Sau đó phải lập tức xay gạo nếp thành nước, ngâm mình trong nước đó và dùng Thanh Xà (Rắn Xanh) để xát lên người trong lúc tắm.
Cho người bệnh ăn cháo nấu gạo nếp, tuyệt đối khi nấu không để khói bếp bay vào trong cháo. Bắt bệnh nhân chuyển động không ngừng để máu lưu thông, nằm ngủ trên chiếu phải rắc thật nhiều gạo nếp.
Cương Thi khá là sợ mùi tỏi, cho nên ta có thể dùng tỏi để kháng lại cương thi. Ngoài ra một số vật dụng tâm linh ta có thể dùng để kháng cương thi. Cương thi sợ hình ảnh của mình trong gương nên ta có thể dùng gương chiếu vào mắt của cương thi. điều này sẽ làm cương thi sợ và tránh đi.
Cương thi nhận dạng con người bàng hơi thở. cho nên dù bạn là người hay xác chết. chỉ cần bạn có hơi thở của con người, cương thi sẽ lao tới tấn công bất kì vật thể nào có hơi thở của con người. cho nên cách chống lại cương thi là nín thở. Ngoài những cách trên, cũng có thể dùng một chiếc gương vì cương thi thường rất sợ phải nhìn thấy ảnh phản chiếu của chúng.
Chuông nhỏ, đồ vật bằng đồng, gạo nếp, đào mộc kiếm, kiêm tiền kiếm, cũng có thể trị cương thi
Tất cả những điều trên đều là những truyền thuyết dân gian truyền lại. Tuy nhiên nếu như hoàn toàn không có thật vì sao lại có thể mô tả chi tiết như thế.
Giả sử cương thi từng tồn tại thật thì có thể lý giải vì sao hiện tại chúng hoàn toàn biến mất vì đơn giản theo như chu trình tiến hóa các cương thi phải mất một thời gian dài mới chuyển sang cấp độ mới. Mà khi đó thì chúng có lẽ đã bị phát hiện và tiêu diệt rồi.
