Càn Lăng nằm ở núi Lương Sơn, thuộc huyện Càn, tỉnh Thiểm Tây (cách thành cổ ở Tây An khoảng 85km về phía tây bắc). Dù có quy mô không quá to như Lăng mộ của Tần Thủy Hoàng song Càn Lăng được đánh giá là một khu lăng mộ có địa thế khá đẹp cả về mặt địa lý lẫn yếu tố phong thủy.
Người đã chọn nơi để xây Càn Lăng chính là Thái Sử Lệnh Lý Thuần Phong, một vị quan chịu trách nhiệm về âm dương và thiên văn rất nổi tiếng của triều đại nhà Đường. Càn Lăng được xây dựng từ năm 684 và mất đến tận 23 năm mới hoàn thành. Một điều đặc biệt là tại đây không phải chỉ chôn một vị hoàng đế mà có đến hai vị hoàng đế.
Một câu hỏi đặt ra người còn lại là ai?
Đó chính là Đường Cao Tông Lý Trị. Được biết đến là một trong những người phụ nữ tham vọng quyền lực nhất lịch sử, từng bước bước chân lên vị trí ngôi cao hoàng đế thế nhưng trước lúc qua đời Võ Tắc Thiên đã yêu cầu Thái tử Lý Hiển dùng thụy hiệu cho bà là Hoàng hậu chứ không phải Hoàng đế.
Do vậy mà Võ Tắc Thiên không có miếu hiệu như những vị Hoàng đế khác. Vị nữ hoàng cũng yêu cầu được chôn cùng chồng mình là Đường Cao Tông Lý Trị.
Hành động này của vị nữ hoàng đế đã khiến cho không ít người phải kinh ngạc và cũng khiến cho người sau như phần nào khẳng định chắc chắn rằng người mà vị nữ hoàng đế yêu thật sự và mãi mãi muốn bên cạnh chính là người đàn ông này. Có lẽ với người đời bà là một vị nữ hoàng đế cao cao tại thượng đầy kiêu hãnh nhưng với Lý Trị bà chỉ muốn là một người vợ, một hoàng hậu mà thôi.
Càn Lăng được mô phỏng theo thành Tràng An (kinh đô nhà Đường), kết cấu của lăng mộ bao gồm hoàng thành, cung thành và ngoại quách. Đường trục chính của lăng theo hướng Nam – Bắc dài tới 4,9km.
Chu vi cung thành là 19km, chu vi ngoại thành khoảng 130km và sân trong của lăng gồm 308 phòng. Quãng đường từ cổng lăng đi vào cửa hầm mộ dài 631m được lát đá lớn. Theo khảo sát khảo cổ, tổng diện tích lăng mộ khoảng 2,3 triệu mét vuông.
Sâu bên trong lăng mộ là tấm bia khổng lồ cao 7,5m, nặng gần 100 tấn, trên đó không ghi chữ nào, được gọi là "Vô tự bia".
Đối với tấm bia này, người đời còn nhiều tranh cãi về nguyên nhân tại sao Võ Tắc Thiên lại lập tấm bia không chữ đó. Song có 3 quan điểm chủ yếu như sau:
Quan điểm thứ nhất cho rằng bản thân Võ Tắc Thiên là người công cao đức trọng, công lao của bà không thể nào ghi hết trên một tấm bia.
Quan điểm thứ 2 Võ Tắc Thiên tự nhận thấy mình là phụ nữ và đã có khá nhiều lỗi lầm nên đã không viết gì trên đó sợ người sau chê cười. Quan điểm thứ 3 đó là bà muốn để cho đời sau phán xét.
Ngoài tấm vô tự bia này ra trong Càn Lăng còn có một điều thú vị khác. Đó là đường vào lăng mộ có 61 bức tượng người, 32 bức tượng ở phía Tây và 29 bức tượng ở phía Đông.
Tuy nhiên, đặc điểm chung của những bức tượng này là đều mất đầu nhưng lý do tại sao bị như vậy thì vẫn chưa rõ. Thông qua ghi chép lịch sử và trang phục của những bức tượng này thì đó được cho là quan chức của Tây Vực cũng như hoàng thân, sứ thần của các nước láng giềng.
Ẩn chứa kho báu cực lớn
Vì Càn Lăng được xây dựng trong thời kỳ đất nước cực thịnh lại chôn tới 2 vị hoàng đế nên số lượng của cải được bồi táng theo chắc chắn không ít. Đây cũng chính là yếu tố thu hút các mộ tặc tìm đến. Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại việc chưa ai thành công trong việc này.
Ước tính trong suốt hơn 1000 năm, khu lăng mộ này đã bị ít nhất 17 lần mộ tặc ghé thăm nhưng vẫn không thể tiến được vào trong, lần nào cũng chuốc thảm bại và thậm chí cả mất mạng. Trong đó có 3 vụ xâm phạm mộ lớn nhất quy mô đã được
Vụ xâm phạm Càn Lăng lần thứ 1
Vụ trộm Càn Lăng xảy ra vào cuối thời nhà Đường khi nghĩa quân của Hoàng Sào dấy binh tạo phản. Theo sử sách ghi chép, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa này đã đem 400 ngàn binh đến tấn công Lương Sơn. Tuy nhiên, điều kỳ lạ rằng, dù có tấn công tới đâu thì cũng không thể tìm được đường để vào lăng mộ của Võ Tắc Thiên.
Vụ xâm phạm Càn Lăng lần thứ 2
Theo ghi chép lịch sử trong thời Ngũ Đại (907-960), Tiết độ sứ Diệu Châu Ôn Thao được biết tới là một mộ tặc có tiếng khi từng đào bới tới 17 lăng mộ của hoàng gia nhà Đường, thu được nhiều chiến lợi phẩm lớn. Đương nhiên với ước tính quy mô kho báu rất lớn cùng lượng đồ vật bồi táng có giá trị thì Càn Lăng cũng là một trong những mục tiêu mà ‘đạo chích’ khét tiếng này không thể bỏ qua.
Ôn Thao cũng từng huy động lực lượng lên tới 2 vạn người để tiến hành khai quật Càn Lăng. Tuy nhiên lần nào khi đang khai quật cả đoàn đều gặp hiện tượng lạ. Cứ hễ tiến hành đào bới thì trời bỗng nhiên nổi giông bão, sấm sét đến độ khiến nhiều người sợ hãi phải bỏ chạy. Nhiều người trong số đó sau khi về thì mắc bệnh lạ và qua đời không thì do tai nạn bất ngờ trong thời gian ngắn.
Sau nhiều lần xâm phạm bất thành, mộ tắc khét tiếng này cũng phải "chào thua" và từ đó Càn Lăng càng trở nên bí ẩn khiến nhiều người không ai muốn béng mảng đến bởi lời nguyền chết chóc nổi tiếng.
Vụ xâm phạm Càn Lăng lần thứ 3
Vụ trộm Càn Lăng xảy ra vào thời kỳ Dân quốc do tướng quân Tôn Liên Trọng cầm đầu. Để xâm chiếm Càn Lăng, tướng quân Tôn đã huy động binh đoàn, dùng thuốc nổ để phá 3 tầng nham thạch vào trong núi. Tuy nhiên, hành động này không thể giúp họ chạm được tới Càn Lăng.
Tương truyền rằng, trong đợt nã pháo thứ nhất, bên trong lăng mộ Võ Tắc Thiên tỏa ra làn khói trắng rồi vần vũ xung quanh đám người ở đó rồi bay lên trời hóa thành gió bão khiến trời đất âm u.
Ngoài ra, có một số tương truyền khác nói rằng, vào ngày hôm đó trong lúc dùng thuốc nổ để phá lăng, có 7 người hộc máu chết tại chỗ. Chính vì những điều này mà đoàn binh của tướng quân Tôn đã quá sợ hãi mà tháo chạy khỏi Càn Lăng.
Tính đến thời điểm hiện tại, Càn Lăng chưa được khai quật, vẫn sừng sững toạ lạc trên đỉnh núi Lương Sơn. Trải qua hơn 1.300 năm lịch sử với vô vàn lời đồn đoán về nó, nhiều nhà khảo cổ tin rằng, bên trong Càn Lăng là cả một gia tài kho báu không thể ước tính được giá trị thực sự.
Theo đó, nhiều giả thuyết cho rằng vị Hoàng đế Đường Cao Tông có thể được chôn cùng với 1/3 số tài sản quốc gia lúc bấy giờ. 20 năm sau, Võ Tắc Thiên qua đời cũng được chôn với 1/3 số tài sản khi đó, ước tính châu báu trong lăng mộ lên đến 500 tấn.
