Chúng ta có thể thấy rằng những nỗ lực của chúng ta đang thất bại, nhưng đôi khi hành vi của chúng ta lại đi ngược lại với lý trí. Tất cả những hành vi này đều xuất phát từ một định nghĩa có tên là hiệu ứng chi phí chìm.
Hiệu ứng chi phí chìm là gì?
Hiệu ứng chi phí chìm là sự đầu tư liên tục về thời gian, tiền bạc và nỗ lực mà một cá nhân thực hiện cho bất kỳ công việc nào ngay cả khi kết quả có vẻ không khả quan.
Vậy thì tại sao chúng ta không dừng lại? Chà, điều này nói thì dễ hơn làm.
Khi bất kỳ cá nhân nào đã đầu tư thời gian, tiền bạc hoặc công sức, thì việc rút lui khỏi nhiệm vụ sẽ trở nên khó khăn.
Mặc dù là một thuật ngữ kinh tế, nhưng hiệu ứng chi phí chìm giải thích những sai sót trong phán đoán mà chúng ta đưa ra trong các tình huống cuộc sống khác nhau, chẳng hạn như:
Bạn tiếp tục ăn thức ăn trong nhà hàng, ngay cả khi nó không ngon vì bạn đã trả tiền cho món ăn (đầu tư bằng tiền). Không quan trọng bạn có thích món ăn hay không… bạn sẽ trả cho nhà hàng toàn bộ số tiền cho món ăn.
Ngoài ra còn có sự đầu tư về thời gian. Chắc hẳn bạn đã phải đi một quãng đường nhất định để đến nhà hàng, đợi bàn, gọi món và đợi món ăn đến. Cũng có một số nỗ lực trong việc ăn mặc để đến một nhà hàng và lái xe trên suốt quãng đường. Những khoản đầu tư này khiến khó có thể thừa nhận sự thật rằng: món ăn dở.
Điều này cũng đúng với một số trường hợp như một ai đó đã không muốn từ bỏ một mối quan hệ nào đó vì họ đã đầu tư quá nhiều thứ vào nó và không muốn phải từ bỏ ngay cả khi họ biết rằng cả hai thực sự không hợp.
Giảm thiểu tổn hại do ảnh hưởng hiệu ứng chi phí trong kinh doanh và đầu tư bằng cách nào?
Chúng ta có thể thấy rõ hiệu ứng chi phí chìm trong các khoản đầu tư kinh doanh. Hãng thời trang Forever 21 tiếp tục mở rộng và xây dựng ngày càng nhiều cửa hàng trên toàn thế giới, ngay cả khi doanh số của họ giảm từ 20% đến 25%. Trong tình huống như vậy, một động thái khôn ngoan sẽ là tôn trọng chi phí chìm và giảm quy mô cửa hàng. Thay vào đó, nó hiện đã ngừng hoạt động ở 40 quốc gia và tuyên bố phá sản.
Hành vi này cũng được thấy ở các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Bạn tiếp tục bơm thêm tiền với hy vọng kiếm được lợi nhuận để có thể trang trải khoản lỗ trước đó của bạn. Chà, ít nhất bây giờ chúng ta đã biết tại sao họ nói rằng bạn không nên trộn lẫn cảm xúc với công việc kinh doanh!
Như Warren Buffett đã nói: "Điều quan trọng nhất cần làm nếu bạn thấy mình đang ở trong một cái hố là ngừng đào."
Tại sao chúng ta không thể cắt lỗ và tiếp tục?
Bây giờ chúng ta đã biết hiệu ứng chi phí chìm là gì, sẽ dễ dàng hơn để xác định nó trong hành vi hàng ngày của chúng ta. Phương pháp đơn giản nhất để đánh bại lỗi phán đoán này là chỉ cần dừng đầu tư khi nó không mang lại kết quả.
Và bạn cần phải vượt qua được 3 cái bẫy dưới đây:
3 lý do dưới đây là nguyên nhân hàng đầu khiến bạn ngày càng sa lầy
Lý thuyết triển vọng
Lý do đầu tiên là lý thuyết triển vọng. Theo lý thuyết này, mọi người nhìn nhận cùng một mức độ tổn thất và lợi nhuận theo một khía cạnh khác nhau. Tổn thất có mức độ hữu ích bị mất cao hơn so với mức độ hữu ích mà người ta có thể thu được từ những lợi ích tương tự.
Ví dụ, nếu một doanh nghiệp đang thua lỗ nặng, người ta phải quyết định đóng cửa hoặc tiếp tục. Tắt nó chắc chắn là mất tiền bạc, thời gian và công sức. Theo lý thuyết triển vọng, mọi người trở nên tìm kiếm rủi ro khi họ đang phải đối mặt với một khoản lỗ nhất định. Họ sẽ bơm thêm tiền như một canh bạc để đạt được một kết quả tích cực.
Nếu có một kết quả khả quan và doanh nghiệp bắt đầu có lãi, điều này đã mang lại cho họ một tiện ích cao hơn là chỉ đơn giản là tạo ra lợi nhuận ngay từ đầu. Họ đã xoay sở để vươn lên sau khi thua lỗ nặng, từ đó có được sự hài lòng cao hơn về quyết định tiếp tục đầu tư. Có thể đấu tranh là vinh quang theo những cách nào đó!
Tránh lãng phí
Một lý do khác cho hiệu ứng chi phí chìm là tránh lãng phí. Con người chúng ta không thích sự lãng phí tài nguyên (thời gian, công sức và tiền bạc). Khi một người quyết định dừng một dự án hoặc hành vi, điều đó có nghĩa là bạn đã "lãng phí" sự đầu tư thời gian, tiền bạc và công sức của mình cho nhiệm vụ đó. Con người chúng ta không thích điều đó!
Cảm xúc
Nếu kết quả của việc rút lui khỏi một nhiệm vụ sẽ tạo ra sự hối tiếc được dự đoán trước cao hơn, thì một người có nhiều khả năng rơi vào sai lầm về chi phí chìm. Những người lo lắng dễ trở thành con mồi của hiệu ứng chi phí chìm và có thể tiếp tục đầu tư vào một dự án thất bại, trong khi nhiều người nhạy cảm sẽ rút lui nhanh hơn khi thấy tình huống thất bại vì họ sẽ đánh giá thấp khả năng thành công.
Kết luận
Mặc dù hiệu ứng chi phí chìm là một sai lầm hành vi phổ biến, nhưng nó sẽ không tàn phá hoàn toàn cuộc sống của bạn nếu như bạn biết dừng lại đúng lúc.
